Sinh hoạt Ngày pháp luật định kỳ (tháng 3): Giới thiệu Luật Thanh niên năm 2020 và một số điểm mới so với Luật Thanh niên năm 2005

Tin tức

Trên tinh thần hưởng ứng Tháng thanh niên, nhân dịp kỷ niệm 91 năm Ngày thành lập Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh (26/3/1931 – 26/3/2022). Sáng ngày 15/3/2022, TH Bình Nhâm đã  thực hiện sinh hoạt Ngày pháp luật định kỳ hàng tháng với nội dung giới thiệu Luật Thanh niên năm 2020 và một số điểm mới so với Luật Thanh niên năm 2005 cho Cán bộ, công chức, viên chức cơ quan đơn vị

2022-11-09_095935

Luật Thanh niên lần đầu tiên được ban hành vào ngày 29/11/2005 và có hiệu lực thi hành từ ngày 01/07/2006 (Luật Thanh niên năm 2005). Qua gần 15 năm thi hành, Luật Thanh niên năm 2005 đã bọc lộ một số điểm hạn chế, khó khăn trong quá trình áp dụng như chưa tạo được sự thống nhất với các văn bản chuyên ngành, có những quy định chưa được thể chế hóa thành luật, những quy định còn khá chung chung, … Do đó, yêu cầu phải sửa đổi Luật Thanh niên là cần thiết. Vào ngày 16/6/2020 tại kỳ họp thứ 9 Quốc hội khoá XIV đã quyết định thông qua Luật Thanh niên năm 2020 có hiệu lực thi hành từ ngày 01/01/2021, thay thế cho Luật Thanh niên năm 2005.

Luật Thanh niên năm 2020 quy định 07 Chương 41 Điều (tăng 01 Chương và 05 Điều so với Luật Thanh niên năm 2005), bao gồm:

Chương I. NHỮNG QUY ĐỊNH CHUNG (Từ Điều 1 đến Điều 11) quy định: Thanh niên; Phạm vi điều chỉnh; đối tượng áp dụng; Vai trò, quyền và nghĩa vụ của thanh niên; Nguyên tắc bảo đảm thực hiện quyền, nghĩa vụ của thanh niên và chính sách của Nhà nước đối với thanh niên; Nguồn lực thực hiện chính sách của Nhà nước đối với thanh niên; Ủy ban quốc gia về Thanh niên Việt Nam; Hợp tác quốc tế về thanh niên; Tháng Thanh niên; Đối thoại với thanh niên; Áp dụng điều ước quốc tế về quyền trẻ em đối với thanh niên từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi.

Chương II. TRÁCH NHIỆM CỦA THANH NIÊN (Từ Điều 12 đến Điều 15) quy định: Trách nhiệm đối với Tổ quốc; Trách nhiệm đối với Nhà nước và xã hội; Trách nhiệm đối với gia đình; Trách nhiệm đối với bản thân.

Chương III. CHÍNH SÁCH CỦA NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI THANH NIÊN (Từ Điều 16 đến Điều 26) quy định: Chính sách về học tập và nghiên cứu khoa học; Chính sách về lao động, việc làm; Chính sách về khởi nghiệp; Chính sách về bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe; Chính sách về văn hóa, thể dục, thể thao; Chính sách về bảo vệ Tổ quốc; Chính sách đối với thanh niên xung phong; Chính sách đối với thanh niên tình nguyện; Chính sách đối với thanh niên có tài năng; Chính sách đối với thanh niên là người dân tộc thiểu số; Chính sách đối với thanh niên từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi.

Chương IV. TRÁCH NHIỆM CỦA TỔ CHỨC THANH NIÊN (Từ Điều 27 đến Điều 30) quy định: Tổ chức thanh niên; Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh; Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam và Hội Sinh viên Việt Nam; Chính sách của Nhà nước đối với tổ chức thanh niên.

Chương V. TRÁCH NHIỆM CỦA MẬT TRẬN TỔ QUỐC VIỆT NAM, TỔ CHỨC XÃ HỘI, TỔ CHỨC KINH TẾ, CƠ SỞ GIÁO DỤC, GIA ĐÌNH (Từ Điều 31 đến Điều 35) quy định: Trách nhiệm của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam; Trách nhiệm của tổ chức xã hội; Trách nhiệm của tổ chức kinh tế; Trách nhiệm của cơ sở giáo dục; Trách nhiệm của gia đình.

Chương VI. QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ THANH NIÊN (Từ Điều 36 đến Điều 40) quy định: Nội dung quản lý nhà nước về thanh niên; Trách nhiệm của Chính phủ; Trách nhiệm của Bộ Nội vụ; Trách nhiệm của các Bộ, cơ quan ngang Bộ; Trách nhiệm của Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh.

Chương VII. ĐIỀU KHOẢN THI HÀNH (Điều 41) quy định: Hiệu lực thi hành.

Nhìn chung, Luật Thanh niên năm 2020 vẫn có sự kế thừa những quy định của Luật Thanh niên năm 2005 nhưng có sự sửa đổi, bổ sung những điểm mới cơ bản sau:

Thứ nhất, Luật Thanh niên năm 2005 không có điều khoản quy định cụ thể vai trò của thanh niên, chưa có sự tách bạch rõ giữa quyền và nghĩa vụ của thanh niên. Những quy định về quyền và nghĩa vụ của thanh niên còn khá chung chung và có sự trùng lặp với những quy định về quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân mà Hiến pháp năm 2013 đã quy định. Bởi lẽ, thanh niên với tư cách là một công dân nên cũng sẽ đương nhiên có các quyền và nghĩa vụ như một công dân. Do đó, để khắc phục hạn chế của Luật Thanh niên năm 2005, các nhà làm luật đã quyết định không còn quy định cụ thể quyền và nghĩa vụ của thanh niên theo từng lĩnh vực mà dành 01 điều chung quy định về vai trò, quyền và nghĩa vụ của thanh niên (Điều 4). Đồng thời, sửa đổi nội dung Chương II theo hướng quy định về Trách nhiệm của thanh niên gồm: trách nhiệm đối với Tổ quốc; trách nhiệm đối với Nhà nước và xã hội; trách nhiệm đối với gia đình; trách nhiệm đối với bản thân.

Thứ hai, Luật Thanh niên năm 2020 bổ sung quy định về nguyên tắc bảo đảm thực hiện quyền, nghĩa vụ của thanh niên và chính sách của Nhà nước đối với thanh niên nhằm xây dựng những định hướng, nguyên tắc áp dụng luật và tạo sự thống nhất với các văn bản luật khác, bảo đảm việc áp dụng pháp luật có hiệu quả và phù hợp.

Thứ ba, Quy định trước đây không đề cập đến nguồn lực thực hiện chính sách Nhà nước đối với thanh niên nên thực tiễn áp dụng đã không phát huy tốt việc huy động các nguồn lực để bảo đảm cho việc triển khai các chính sách, pháp luật đối với thanh niên. Để khắc phục hạn chế này của luật cũ, Luật Thanh niên năm 2020 đã bổ sung quy định cụ thể về vấn đề này tại Điều 6.

Thứ tư, Năm 2003, Đảng và Nhà nước đã quyết định lấy tháng 3 hằng năm làm Tháng Thanh niên gắn với kỷ niệm ngày thành lập Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh (26/3/1931). Tuy nhiên, vấn đế này vẫn chưa được thể chế hóa trong quy định pháp luật nên thực tiễn không tạo ra sự chú trọng cao. Vì vậy, Luật Thanh niên năm 2020 đã bổ sung quy định về Tháng Thanh niên tại Điều 9 để việc tổ chức Tháng Thanh niên không chỉ là hoạt động tình nguyện của tuổi trẻ mà còn là hoạt động bắt buộc của thanh niên được luật quy định.

Thứ năm, Trên tinh thần thực hiện Nghị quyết số 25-NQ/TW ngày 25/7/2008 của Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa X về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh niên thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa, trong đó quy định về việc chính quyền các cấp định kỳ gặp gỡ, đối thoại với thanh niên. Điều này là cần thiết nhằm kịp thời nắm bắt được tâm lý, nguyện vọng của thanh niên để giải đáp và tháo gỡ các vấn đề có liên quan đến thanh niên. Luật Thanh niên 2020 đã dành ra 01 điều quy định về đối thoại với thanh niên (Điều 10). Bên cạnh đó, việc quy định cụ thế đối thoại với thanh niên cũng được hướng dẫn tại Nghị định số 13/2021/NĐ-CP ngày 01/3/2021 của Chính phủ quy định về đối thoại với thanh niên; cơ chế, chính sách và biện pháp thực hiện chính sách đối với thanh niên từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi.

Thứ sáu, Luật Thanh niên 2005 không quy định trách nhiệm của Mặt trận Tổ quốc, tổ chức xã hội, tổ chức kinh tế, cơ sở giáo dục, gia đình đối với thanh niên, trong khi những tổ chức này có vị trí, vai trò và tác động lớn đến thanh niên. Do đó, các nhà làm luật đã dành Chương V đề quy định trách nhiệm của những tổ chức này.

Thanh niên là lực lượng nồng cốt cho các phòng trào xung kích, tình nguyện. Thanh niên đóng vai trò rất quan trọng cho sự phát triển đất nước của bất kỳ quốc gia nào. Do đó, việc ban hành văn bản pháp luật đề quy định các vấn đề liên quan đến thanh niên là rất quan trọng. Thanh niên là công dân Việt Nam từ đủ 16 tuổi đến 30 tuổi (Điều 1 Luật Thanh niên năm 2020). Đây là nhóm độ tuổi trẻ, đặc biệt nhóm học sinh phổ thông (từ đủ 16 tuổi đến đủ 18 tuổi) là độ tuổi đang trưởng thành nên rất cần có sự chăm lo, giáo dục thanh niên để tạo cơ hội cho thanh niên được học tập, phát triển tài năng, chăm sóc sức khỏe, rèn luyện nhân cách, đạo đức, định hướng nghề nghiệp, việc làm. Điều này đòi hỏi các cán bộ, công chức, viên chức ngành giáo dục phải quan tâm đến thanh niên, nắm vững và hiểu những quy định của Luật Thanh niên năm 2020 để từ đó có phương hướng giáo dục cho phù hợp bảo đảm quyền lợi chính đáng của thanh niên, đặc biệt là nhóm học sinh phổ thông./.